Vandaag, na een kleine selectie Waalse trappisten, heb ik bepaalde ideeën over fietsen, en fietsen. De ideeën van vandaag zijn:
- remmen, en valt iets voor te zeggen: En dan heb ik het vooral over het onderdeel, maar ook over het werkwoord (wat is dat toch, met fietsen). Twee remmen, één op het achterwiel en één op het voorwiel, zijn het verplichte minimum in België (voor tandems zijn drie remmen eigenlijk aangewezen als je de bergen in trekt), en dat is dan ook het minimum voor iedereen die niet idioot is. Dit lijkt evident maar er zijn 2 soorten fietsen die het daar moeilijk mee hebben.
- Ten eerste de Hollandse of Amerikaanse stijl van fietsen die enkel een terugtraprem (Torpedo, in het Antwerps, naar een reeks van Sachs). Een Torpedorem heeft een heel groot voordeel, het is enorm goedkoop, waar ik werk koste een nieuw achterwiel met (nep-)Torpedo exact €5 meer dan een gewoon achterwiel, bij die Torpedo is reeds een Kettingwiel gemonteerd dus dat maakt een feitelijk verschil van €2. Voor de montage van die Torpedo moet één extra schroef en bout gemonteerd worden, dat betekend dat er gaan hendels en binnen en buitenkabels gemonteerd moeten worden, geen remklauwen of remblokken. Er hoeft niets aan afgesteld worden. De besparing aan onderdelen en uurloon is voor een fabrikant dan ook enorm, het remvermogen is dat niet. Nu weet ik dat velen het fantastisch vinden om zo’n torpedowiel te laten blokkeren, het lijkt alsof je heel krachtig remt, maar een voorrem zorgt voor veel meer vertraging en een geblokkeerd achterwiel zorgt voor controleverlies. Terugtrapremmen zijn ook niet bedoelt om vaak te gebruiken, handig voor landelijke wegen in de polders waar je enkel remt als je je bestemming bereikt, niet zo geweldig in de bergen (heuvels) of … in de stad. Een Torpedo-naaf is heel compact en heeft daarom net weinig oppervlakte om zijn warmte (door wrijving gegenereerd) kwijt te raken. Door die warmte kan de smering niet efficiënt verlopen (het vet verdwijnt gewoon, ik neem aan dat het verdampt) en de krachten op de naaf en ook de spaken zijn zeer groot (kleine naafdiameter =>langere spaken => meer kans op spaakbreuk). Als je enkel een terugtraprem hebt in stadsverkeer, dan dient die naaf heel regelmatig nagekeken en gesmeerd worden. Ook je ketting dient steeds in een superconditie te zijn, want als je je ketting verliest als je een heuvel afrijdt …
- Fixies: Okee, ik geef het toe, af en toe geniet ik er van om achter zo’n hippe snor te gaan, om dan de merken hoe hij de ziel uit zijn lijf trapt terwijl ik in zijn wiel hang en tiktiktik mijn versnellingen gebruik. Het lastige daarvan is dat driekwart van die gasten niet kunnen remmen. Ik heb veel respect voor een ervaren fixed gear rijder en als ik binnenkort eens ergens een geschikt frame vind, dan ga ik er misschien ook nog mee beginnen maar ik heb het vermoeden dat een ervaren fixie-rijder wel ten minste een voorrem heeft. Ik vind het niet erg dat die hippe sukkels niet kunnen remmen, ik probeer ook rekening te houden met wat er voor mijn voorligger gebeurd, maar als zo iemand voor je, bij hoge snelheid een zijdelingse skid moet doen uit puur amateurisme, dan zijn er voor jou niet veel uitwijkmogelijkheden omdat dan ineens heel het fietspad ingenomen wordt. Gelukkig remt een voorrem nog altijd beter zodat ik ze dan gewoon een beetje vies kan aankijken als ze net niet, of zeker wel (beide al meegemaakt) op de grond liggen. Om maar te zeggen, 2 remmen, er valt iets voor te zeggen.
- Sturen, benodigdheden: Om te sturen heb je een stuur nodig, maar dat is toch niet het belangrijkste. Je moet eens kijken naar filmpjes van supermoto- wedstrijden en dan analyseren naar welke richting hun stuur wijst in een bocht. Inderdaad … het beweegbaar fietsstuur is een van de eerste verbeteringen aan de fiets, nog lang voor de overbrenging, en het dient in de eerste plaats voor de stabiliteit. Als je je balhoofdlager zou blokkeren zou sturen moeilijk worden, maar rechtdoor rijden evenzeer. Je stuurt een fiets vooral door je gewicht te verplaatsen naar de binnenkant van de bocht, meestal door je fiets schuin in de bocht te laten hangen en zelf evenwijdig met de fiets te blijven (dus mee in de bocht hangen). Dat is de manier om een bocht te nemen met de fiets, je gebruikt je stuur ook wel maar een bocht nemen door aan je stuur te draaien is geen goed idee. Ik heb bijna altijd een baardje, omdat ik mij niet goed kan scheren. Ik kan me niet goed scheren omdat een scheermes de littekens op mijn kin openhaalt. Ik heb een litteken op mijn kin omdat ik eens een bocht heb genomen door aan mijn stuur te draaien. Er zijn nog enkele andere manieren om een bocht te nemen, deze zijn handig om snel door de stad te fietsen. Ze zijn echter niet voor beginners, je oefent ze best vooraf op een veilige plek, met een helm en een verpleegster. Ik licht er twee kort toe maar ze zijn uit te voeren op eigen risico.
- De eerste is eenvoudig: Met een geblokkeerd achterwiel kan je heel korte bochten nemen door je voorwiel in de gewenste richting te sturen en je achterwiel rond je voorwiel te laten schuiven. Deze techniek heb ik ergens in mijn tienerjaren geperfectioneerd, ik heb hem zelfs enkele keren gebruikt in noodsituaties met een brommer maar daarna ben ik wat te bang geworden om hem te gebruiken. Ik ben hem nu stilaan terug aan het oefenen. Dit vraagt controle over je achterrem, ik denk niet dat dit eenvoudig is men een Fixie of een Torpedo. Door zo te schuiven val je snel in de bocht, je moet je dus terug rechttrekken door terug aandrijfkracht op het achterwiel te brengen (trappen dus), dit lijkt me het handigste als je gewoon een remhendel gebruikt. Je moet je dan ook wel bewust zijn welke remhandel je achterrem bedient, daar is niet echt een standaard voor, al denken velen dat dat wel zo is. ik bedien mijn voorrem graag met mijn rechterhand omdat ik zo de krachtigste rem met mijn krachtigste en meest gecoördineerde hand bedien, maar ook omdat de voorrem bij de meeste motoren ook met rechts wordt bedient, zo moet ik me minder aanpassen als ik ooit dat rijbewijs behaal. Als je deze stuurtechniek gebruikt moet je je goed bewust zijn van de te verwachte grip van de ondergrond (is deze schoon en droog, welk materiaal, …) en de grip van je achterband (wat moet ik doen om hem te laten schuiven, en wat moet ik doen om terug grip te vinden)
- De tweede is ook eenvoudig maar ligt iets minder voor de hand. Als je accelereert komt er minder gewicht op je voorwiel, in het extreme geval komt je voorwiel van de grond (wheelie). Hoe minder gewicht op je voorwiel hoe makkelijker je je voorwiel opzij kan verschuiven om zo bijvoorbeeld een obstakel te vermijden of terug op de juiste lijn te komen. Je kan je dit het makkelijkst voorstellen door te denken aan een fietser die zo versneld dat zijn voorwiel de grond niet meer raakt, die kan, met een kleine beweging van zijn heupen, het voorwiel makkelijk een 20-tal centimeter naar opzij verplaatsen om het dan daar te laten neerkomen, dit veroorzaakt een hele korte bocht in de richting van waar het voorwiel is verplaatst. Dit kan echter ook zonder je voorwiel helemaal van de grond te laten komen. Als de grip van je voorste band heel klein is door de acceleratie kan je door eerst een beetje schuin te hangen, in de richting van de bocht die je wil nemen, door je stuur kort naar ‘boven’ te trekken, je voorwiel opzij laten glijden. Dit lijkt ingewikkeld, maar het is goed mogelijk dat je deze techniek reeds onbewust toepast. Je moet hierbij wel kijken waar je voorwiel terechtkomt, dus niet in een tramspoor of op een gladde plek en je moet zeker zijn dat je achterband voldoende grip behoudt.
Bij alles wat in deze post beschreven staat dient de nadruk gelegd te worden dat banden van goede kwaliteit enorm belangrijk zijn, remmen, sturen en versnellen nemen elk een deel van de beschikbare grip van je banden in beslag. Daarom gebeuren er zulke vreemde dingen als je remt in een bocht. Probeer goede banden te kopen en ze in goede staat te houden, probeer de limieten van je banden te kennen, de ene band is de andere niet. Ik heb echt voor een heel stuk terug moeten leren fietsen met Schwalbe Marathon Plus banden, omdat ze zo anders reageerden dan wat ik gewoon was (soms veel meer grip, soms veel minder, hogere rolweerstand …).
Spokes etc. 